Κινηματογράφος: Φάκελος ερευνητικής εργασίας

Τίτλος: Ο κινηματογράφος απέναντι στο ρατσισμό και τη διαφορετικότητα

Υπότιτλος: Από την τέχνη στη ζωή

Σκοπός έρευνας:

Σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι να γνωρίσουν οι μαθητές ταινίες του κινηματογράφου που προβάλλουν το ρατσισμό και τη διαφορετικότητα, με τρόπο βιωματικό - διερευνητικό μέσα από ένα πλαίσιο φθίνουσας καθοδήγησης από τον εκπαιδευτικό.
Να εμπλακούν δημιουργικά στην κατάκτηση της γνώσης, καλλιεργώντας την κριτική σκέψη και την αυτονομία στη μάθηση και τη δράση.

Συγκεκριμένα:

Να γνωρίσουν και να απολαύσουν ταινίες της έβδομης τέχνης, αλλά και να προβληματιστούν για τα φαινόμενα που ξεχωρίζουν τους ανθρώπους, καταδικάζοντας την απόρριψη ατόμων και ομάδων και προάγοντας τον ανθρωπισμό.
Να διαμορφώσουν ένα νέο ήθος, το οποίο θα προσδιορίζεται από τη συμμετοχή σε ομάδες, τη συνεργασία, την ανάληψη ευθυνών και πρωτοβουλίας, ώστε να εμπλακούν ενεργητικά στη μάθηση.

Aιτιολόγηση επιλογής του θέματος - Περίληψη

Βασικό κριτήριο για την επιλογή του θέματος είναι το γεγονός ότι ο κινηματογράφος αποτελεί μια τέχνη πολύ προσφιλής στους εφήβους. Δύναται να τους επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό, καθώς η εικόνα σε συνδυασμό με τον ήχο αφήνει τα ίχνη της βαθιά χαραγμένα στο νου και στην καρδιά των νέων. Αποτελεί τρόπο ψυχαγωγίας των εφήβων, κι επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ευχάριστο εργαλείο εκπαίδευσης σε κοινωνικά θέματα, όπως ο ρατσισμός και η σχέση με τη διαφορετικότητα, τα οποία άλλωστε βιώνουν οι νέοι στην καθημερινή τους ζωή.

Η αναζήτηση και προβολή ταινιών, που ευαισθητοποιούν και κινητοποιούν σε διαμόρφωση στάσεων αποδοχής, ενότητας και ισότητας μεταξύ των ανθρώπων, προετοιμάζουν την κοινωνία μας για μία ποιοτική και πολιτισμική ανέλιξη.

Έπειτα από την προβολή των ταινιών, η δημιουργία αντιρατσιστικού βίντεο για την αποδοχή και τη συμβίωση με αλληλοσεβασμό, βοηθάει στην προσωπική εμπλοκή και στη διάχυση των αποτελεσμάτων, ιδιαιτέρως αν η ανάρτησή του γίνεται σε χώρο μεγάλη επισκεψιμότητας, όπως είναι το youtube.

Πρόλογος

Ασχοληθήκαμε με το θέμα "Ο κινηματογράφος απέναντι στο ρατσισμό και τη διαφορετικότητα", σκεπτόμενοι ότι με αυτόν τον τρόπο συνδυάζουμε την τέχνη με τη ζωή και χρησιμοποιούμε την τεχνική του, για να εξυψώσουμε την τέχνη "να ζεις και να συμβιώνεις!"

Προβληματική του θέματος

Οι σύγχρονες κοινωνίες σε επίπεδο σχολικό, επαγγελματικό, διαδικτυακό και επικοινωνιακό είναι πλέον πολυπολιτισμικές. Ερχόμαστε λοιπόν σε συνάντηση με ετερότητες φυλής, θρησκείας, γλώσσας, δεξιοτήτων, πολιτισμού. Ανακύπτει επομένως το ερώτημα περί των σχέσεων με ετερότητες. Ο κινηματογράφος ως τέχνη ευρείας αποδοχής και παγκόσμιας εμβέλειας, θα μπορούσε ίσως να συμβάλλει στην ανατροπή φαινομένων ρατσισμού και υποτίμησης της διαφορετικότητας; Θα μπορούσε μήπως να προβάλει σχέσεις ισότητας κι ενότητας, ώστε να οδηγηθούμε σε καλύτερη ποιότητα ζωής και διασφάλισης των όρων ζωής όλων;

Υποθέματα

1) Κινηματογράφος και ρατσισμός

2) Κινηματογράφος και διαφορετικότητα

Καταλήξαμε στα δύο αυτά υποθέματα, μετά από "συζήτηση", και επιλογή αυτών που πρότειναν οι περισσότεροι. Συγκεκρμένα, δημιουργήσαμε μια φόρμα στο drive και, μέσω αυτού του εργαλείου, ψηφίσαμε με ποια θέματα θα θέλαμε να ασχοληθούμε.

Ταυτόχρονα με την επιλογή των θεμάτων, προχωρήσαμε και σε επιλογή ταινιών μέσω του ίδιου εργαλείου (φόρμας). Με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν, περιορίσαμε το θέμα μας σε ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου της τελευταίας 20ετίας.

Τρόπος χωρισμού σε υποομάδες

Βασιστήκαμε σε δύο κριτήρια για το χωρισμό σε ομάδες:
α) την επιθυμία να συμμετέχουμε στο συγκεκριμένο υποθέμα (έγινε γνωστή στους υπόλοιπους μέσω της φόρμας στο drive)
β) την τυχαία επιλογή, για όσους δεν ψήφισαν.

Ερευνητικά ερωτήματα (ενδεικτικά)

Πώς βιώνεται ο ρατσισμός στις ταινίες;
Πώς αντιμετωπίζεται η διαφορετικότητα μέσα στις ταινίες;
Τι είδους προβλήματα δημιουργεί ο ρατσισμός και η άρνηση αποδοχής της διαφορετικότητας στις ανθρώπινες σχέσεις και το κοινωνικό σύνολο;
Πώς ενεργοποιεί ο κινηματογράφος τη συναισθηματική νοημοσύνη μας απέναντι σε ρατσιστικές συμπεριφορές και την αποδοχή του διαφορετικού;
Πώς μπορεί να συμβάλλει ο κινηματογράφος στην ανατροπή φαινομένων ρατσισμού και στην αποδοχή της διαφορετικότητας;

Μεθοδολογία

Αρχικά, συζητήσαμε για τις πτυχές του θέματος, τις διαστάσεις του και ερευνήσαμε τις μορφές ρατσισμού και μερικά είδη διαφορετικότητας.
Στη συνέχεια, οριοθετήσαμε το θέμα μας, διατυπώσαμε ερευνητικά ερωτήματα και μετά από αλληλεπίδραση μεταξύ μας καταλήξαμε στα προς διερεύνηση ερωτήματα.
Χωριστήκαμε σε 3 ομάδες των πέντε προσώπων με κριτήριο την επιλογή ταινιών και προβληματικής σε μία ψηφοφορία μέσω φόρμας drive. Η εμπλοκή μας πλέον αποκτούσε συγκεκριμένο προσανατολισμό και με κέφι ξεκινήσαμε την επεξεργασία.
Δώσαμε ονόματα στις ομάδες μας από τους μήνες του καλοκαιριού.
Η 1η ομάδα "Ιούνιος" ερεύνησε ταινίες σχετικά με τα θέματα ρατσισμού, δημιούργησε μια λίστα με ταινίες και επεξεργάστηκε μερικές, όπως "Το κύμα", "Τζαφάρ", "Ακαδημία Πλάτωνος" και "Μαθήματα αμερικανικής ιστορίας. Επίσης δημιούργησε ερωτηματολόγιο κι ερεύνησε τις διαστάσεις του θέματος
Η 2η ομάδα "Ιούλιος" ασχολήθηκε με ταινίες όπου προβάλλεται το θέμα της διαφορετικότητας και διαπίστωσε τα είδη της διαφορετικότητας, καθώς και τα συναισθήματα των ανθρώπων, όταν οι ιδιαιτερότητές τους δεν γίνονταν σεβαστές από τους συναθρώπους τους. Δημιούργησε ερωτηματολόγιο κι έκανε έρευνα. Μερικές από τις ταινίες που ασχολήθηκε είναι "Το καναρινί ποδήλατο", "Το φως που σβήνει", "Χωρίς πατρίδα καμία", "Ζερού ζερού τα φαντάσματα".
Η 3η ομάδα "Αύγουστος" συγκέντρωσε υλικό για το θέμα του ρατσισμού και της αντιμετώπισης της διαφορετικότητας. Στη συνέχεια αναζήτησε τρόπους ανατροπής του ρατσισμού και της υποτίμησης ή αδιαφορίας απέναντι στη διαφορετικότητα. Κατόπιν συνένωσε το υλικό με αποτέλεσμα να αναπτρέπει ό,τι αρνητικό, προτείνοντας έτσι την άποψή του... κινηματογραφικά, αφού δημιούργησε αφυπνιστικό βίντεο.
Στη συνέχεια επικοινωνήσαμε μέσω συζητήσεων, για να αποφασίσουμε το υλικό που θα μοιραζόμαστε στην ολομέλεια καθώς και τον τρόπο της παρουσίασής του. Προτάθηκε το prezi, αλλά τελικά αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε ποικίλους τρόπους παρουσίασης, ενσωματώνοντας πολλές πρακτικές, κι αποδεικνύοντας στην πράξη την επιτυχία της συνένωσης των διαφοροτήτων.

Ενδεικτική περιγραφή της μεθόδου που ακολούθησαν οι ομάδες

α) Ομάδα Ιούνιος (ρατσισμός)

Περιγραφή μεθόδου της ομάδας που ασχολήθηκε με το ρατσισμό from sfellachid

β) Ομάδα Ιούλιος (διαφορετικότητα)

γ) Ομάδα Αύγουστος (δημιουργία βίντεο)

ερευνητικη εργασια from dimpapanik

Αποτελέσματα

Η εργασία μας αποτελούμενη από τον κόπο όλων των μελών πήρε σάρκα και οστά και παρουσιάστηκε ολοκληρωμένη. Χρησιμοποιώντας ως βάση το μοτίβο Artful Thinking, δημιουργήσαμε ερωτηματολόγια, κάναμε έρευνες, παρατηρήσεις, συζητήσεις, έρευνες στο πεδίο, είδαμε ταινίες, σχολιάσαμε και προβληματιστήκαμε. Δημουργήσαμε αφυπνιστικό βίντεο και το αναρτήσαμε στο youtube, για να το βλέπουν κι άλλοι, και έτσι να συμβάλλουμε στην ποιοτική αναβάθμιση της κοινωνίας. Δημιουργήσαμε αφίσα κατά του ρατσισμού και αφίσα υπέρ της αποδοχής της διαφορετικότητας και την αναρτήσαμε στο σχολείο μας καθώς και στο διαδίκτυο.

Συμπεράσματα

Ο κινηματογράφος είναι μία τέχνη ευρείας αποδοχής με μεγάλες δυνατότητες να επιδράσει στη διαμόρφωση στάσεων.
Η δύναμη της εικόνας και του ήχου μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά.
Ο κινηματογράφος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εκπαιδευτικό εργαλείο.
Τα φαινόμενα ρατσισμού και απόρριψης της διαφορετικότητας συνθλίβουν τη ζωή και τα πρόσωπα και δημιουργούν προϋποθέσεις βίας και αντεκδίκησης.
Η αποδοχή και η ενότητα προάγουν τη ζωή και εμπνέουν τα πρόσωπα, ώστε να δημιουργούν και να προοδεύουν.
Ο κινηματογράφος μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση κοινωνιών αποδοχής, ισότητας και ενότητας.
Η συνεργασία συνδέει τα πρόσωπα και πολλαπλασιάζει τις ιδέες, μεγιστοποιώντας τα οφέλη για τα μέλη της κι αναπληρώνοντας ελλείψεις.
Η τεχνολογία διευκολύνει τη διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνάς μας και αισθητοποιεί το αποτέλεσμα της εργασίας μας.

Διάχυση αποτελεσμάτων και δράσεις

Προκειμένου να μοιραστούμε τα αποτελέσματα της ερευνητικής εργασίας μας, υλοποιούμε τις παρακάτω δράσεις:

Συμμετοχή των μαθητών με βίντεο στο μαθητικό φεστιβάλ κινηματογράφου στην Ολυμπία.
Αποστολή των προτεινόμενων ταινιών στο γραφείο συμβούλων για έγκριση διδακτικής χρήσης τους.
Αποστολή της λίστας των εγκεκριμένων ταινιών στα mail άλλων σχολείων, ώστε να τις εντάξουν διδακτικά.
Παρουσίαση τμήματος της εργασίας σε όμορα σχολεία από ομάδα 2-3 μαθητών μαζί με τον υπεύθυνο καθηγητή.
Θέσπιση κινηματογραφικής βραδιάς στο σχολείο με προβολή ταινίας και σύντομη συζήτηση της προβληματικής της. Θα κληθούν και μαθητές όμορων σχολείων.
Επειδή το θέμα του φασισμού και του ρατσισμού διδάσκεται στην Έκθεση της Γ΄ και Β΄Λυκείου αντίστοιχα καθώς και στα Θρησκευτικά (Ενότητα "Η ελεύθερη βούληση"), θα συνεννοηθούμε με τους φιλολόγους και το θεολόγο, ώστε να μεταφέρουμε στις τάξεις τους (ομάδα 2 μαθητών) μέρος της εργασίας μας που τους αφορά.
Ανάρτηση της εργασίας και, ιδίως των βίντεο που δημιουργήσαμε, στα κοινωνικά δίκτυα (facebook) και την ιστοσελίδα του σχολείου, ώστε να κοινοποιηθεί η ευαισθητοποίηση.
Οργάνωση δράσης στις 21 Μαρτίου, παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού.